Page 12 - Roemenië Magazine voorjaar 2014
P. 12
12 | Geschiedenis Geschiedenis | 13
heerspolitiek. De tegenstellingen binnen
de gang van zaken onder Carol I en Ferdinand aldus: andere politieke stroming tot nieuwe de partijen trachtte hij te vergroten. Een ‘De koning heeft er zorg voor gedragen dat
minister-president, die in overleg met de duistere macht op de achtergrond vormde
twee politieke hoofdstromen en een groot koning de nieuwe ministersploeg samen- de ‘camarilla’, een kleine groep vertrou- hij zijn volle vrijheid heeft behouden om die
stelde. Het parlement werd ontbonden,
aantal snel wisselende splinterpartijen. de nieuwe ministersploeg ‘organiseerde welingen van Carol, bestaande uit enkele richting in te slaan welke hem tenslotte de
rijke industriëlen, bankiers en hoge
Had de koning, om welke reden ook, ’ verkiezingen, die steeds ruimschoots oficieren, die in de villa van Elena Lu- gewenschte zal voorkomen te zijn’.
door het nieuwe kabinet werden gewon-
genoeg van een kabinet, dan stuurde hij nen. De kieswet versterkte de macht van pescu niet alleen om grote geldbedragen
pokerde, maar ook met Carol de politieke
de nieuwe regering door de winnende
dat naar huis of het kabinet bood zelf zijn partij, die minstens 40% van de stemmen lijnen uitzette. Om zijn doel te bereiken, ‘De koning heeft er zorg voor gedragen iasco. ‘Professorale geleerdheid gaat in
bepleitten Carol en zijn camarilla een
het onderhavige geval niet samen met
had, 50% van de zetels toe te kennen. Er
ontslag aan. was uiteraard vanuit democratisch oog- ‘concentratiekabinet’, een kabinet met dat hij zijn volle vrijheid heeft behouden politiek inzicht, tact, vastheid van wil’,
om die richting in te slaan welke hem
deelnemers uit alle partijen onder leiding
punt veel op dit systeem aan te merken van de in binnen- en buitenland zeer ge- tenslotte de gewenschte zal voorkomen aldus de gezant. In de memoires van één
en de Nederlandse gezanten deden dat respecteerde diplomaat Nicolae Titulescu te zijn’. van de ministers werden de chaotische,
met een niet-adellijk meisje was ge- menië. Carol had hem uitgenodigd voor in hun rapportages graag (maar was (verschillende malen minister van buiten- In mei 1931 ontstond er om een futiliteit volstrekt ondoelmatige kabinetsverga-
trouwd (van wie hij kort daarna onder het ‘noenmaal’ en de gezant heeft dit het verzuilde Nederland van die tijd zo landse zaken, voorzitter van de Volken- een regeringscrisis, hoogstwaarschijnlijk deringen beschreven, in een tijd dat de
druk van Carol I weer was gescheiden), samenzijn als volgt beschreven: Ook democratisch?). Wel zorgde dit systeem bond in Genève en gezant in Londen). geënsceneerd door Carol. De vorming Roemeense economie op instorten stond.
trouwde Nicolai op 28 oktober 1931 met de grootvorst Mihai zat aan. Carol sprak voor een redelijke stabiliteit en roulatie De gezant was sceptisch over de plannen echter van een concentratiekabinet mis- De Roemeense historicus Florin Constan-
gewezen echtgenote van een legeroficier, grote en oprechte bewondering uit voor van de macht. In de jaren 20 had de van Carol: ‘Welk eene gedaantewisseling lukte. De verschillen tussen de partijen tiniu gebruikt de treffende omschrijving ‘o
Joana Dumitrescu, meestal genaamd koningin Wilhelmina en betreurde het liberale partij (PNL) gedomineerd, maar zal echter in deze weinige jaren (de bal- waren te groot en volgens de gezant caricatură de guvern’, een karikatuur van
Dolete (naar haar Italiaanse grootmoe- haar en prinses Juliana niet persoonlijk in 1928 had de Nationale Boerenpartij lingschap1926-1930) de zoo zwakke en wilde Titulescu ‘ zijn aureool als leider een regering.
der). Het burgerlijk huwelijk werd door de te kennen. Wel had hij koningin-moeder (PNȚ ) onder leiding van Maniu de macht karakterloze prins dan hebben ondergaan bij uitnemendheid van de buitenlandsche Carol moest een stap terug doen en
burgemeester van Tohani, de woonplaats Emma en prins Hendrik goed gekend. overgenomen. Maniu c.s. begonnen met om dergelijke verwachtingen (minder poli- politiek niet verspelen’ door zich in het op 20 oktober 1932 werd Maniu weer
van Dolete, gesloten. Toen Carol dit te Over beide overleden vorstelijke per- veel enthousiasme en grootse plannen, tieke verdeeldheid) niet teleur te stellen’. wespennest van de Roemeense binnen- minister-president. De afkeer van Carol
weten kwam, lieten hij en de minister van sonen (Emma en Hendrik waren in 1934 maar door de grote economische crisis De positie van de PNȚ was in 1930 nog landse politiek te mengen. Het was bijna van de liberalen was nog te groot.
binnenlandse zaken de hele gemeentelijke overleden) uitte Carol zich in warme van 1929, door interne verdeeldheid en te sterk en Carol moest afwachten. Maar onmogelijk op dit moment Roemenië uit De geschiedenis herhaalde zich: voort-
administratie van Tohani kopiëren, uiter- bewoordingen. De koning mag zich in onervarenheid was deze regering geen de geruchten over een concentratieka- het economische slop te halen. durend waren er botsingen tussen Carol
aard met weglating van de huwelijksacte een uitstekende gezondheid verheu- succes. binet bleven rondgaan. Op 6 oktober en Maniu, die een einde wilde aan de
van Nicolai en Dolete. Vervolgens werd gen, Grootvorst Mihai is zeer gegroeid Na de terugkeer van Carol werden de 1930 trad Maniu af als minister-president, Tot ieders verrassing , behalve van hem- invloed van de camarilla en afschafing
het huwelijk juridisch geannuleerd en de en heeft sinds zijn ziekte in Italië zijn problemen alleen maar groter. Wat waren oficieel om gezondheidsredenen, maar in zelf, werd de gevierde historicus, Nicolae van de ‘lupeascocratie’. Door een grote
burgemeester ontslagen. vroegere gezetheid geheel verloren. ‘ Hij de plannen van Carol? De pas benoemde werkelijkheid vanwege Maniu’s aandrin- Iorga tot regeringsleider benoemd. Iorga corruptiezaak, de Skoda affaire (de aan-
maakte den indruk een jongmensch met had grote culturele invloed in Roemenië schaf van verouderd legermaterieel tegen
Nicolai leek zich er bij neer te leggen beminnelijk karakter te zijn, wellicht enig- Nederlandse gezant, ridder van Rap- gen op een verzoening tussen Carol en en wilde zijn invloed graag op politiek een te hoge prijs), waarbij een neef van
en verbleef van 1932 tot 1935 in het szins teruggetrokken van aard’. pard, gaf een overzicht van de situatie Elena van Griekenland. De meer soepele terrein uitbreiden. Net als Carol, wiens Maniu betrokken was, voelde Maniu zich
buitenland op kosten van de Roemeense in 1930. Over de PNȚ schreef hij:’ het Mironescu werd de nieuwe regeringslei- leermeester hij was geweest, zag Iorga gedwongen af te treden en werd Vaida
staat, zogenaamd met ziekteverlof. Na zijn menschen die eindeloos veel praten, der van het PNȚ kabinet, volgens de de verdeeldheid in Roemenië in verleden Voevod de nieuwe minister-president.
zijn terugkeer hervatte Nicolai het contact Carol als meeslepend, maar uiterst moeilijk eenig gezant ‘een onnutte verlenging van den en heden als voornaamste oorzaak Deze was veel meer geneigd aan de
met Dolete en weigerde hij dat contact te constitutioneel vorst woord in daad omzetten’. Hij signaleerde doodstrijd van het regime der Nationale van alle problemen. Hij wilde eenheid wensen van Carol tegemoet te komen.
verbreken. In 1937 zette Carol hem uit de Carol had bij zijn terugkeer in juni 1930 verdeeldheid tussen de oude garde en Boerenpartij’. brengen. Met steun van de liberalen, De PNȚ was echter uitgeregeerd. Deze
koninklijke familie. In ruil voor een grote de eed op de grondwet afgelegd, de de jongeren bij de PNL. Deze partij stond Op 29 december overleed plotseling de die op deze manier weer in de politiek partij had vanaf 1928 geregeerd, alleen
som geld en een maandelijkse toelage liberale grondwet van 1923, die de koning buiten spel, want zij hadden van harte liberale leider Vintilă Bratianu. Dit bood wilden meespelen, won Iorga de ver- onderbroken door het kabinet Iorga.
verliet hij weer, maar nu met Dolete, Roe- de bevoegdheid gaf ministers te benoe- meegewerkt aan de verbanning van volgens Van Rappard de mogelijkheid kiezingen. Op de samenstelling van de
menië. In 1942 kreeg hij de familienaam men en te ontslaan, het parlement te Carol, die hen dat uiterst kwalijk nam. van een toenadering tussen Carol en de nieuwe regering had Carol grote invloed. Iuliu Maniu
Hohenzollern terug. Door dit optreden ontbinden en nieuwe verkiezingen uit De gezant noemde Carol in dit verband liberalen. De gezant over Vintilă Bratianu: Van Rappard zag het somber in: de
van Carol achtte de gezant het uitge- te schrijven. Zoals beschreven in voor- wraakzuchtig. Volgens de gezant had ‘Hij heeft zich nooit door eigenbelang regering had geen programma, alleen
sloten dat Carol ooit een morganatisch gaande artikelen was de gang van zaken Carol tijdens zijn ballingschap meermalen laten leiden, iets wat maar zelden van allerlei vage hervormingsplannen en
huwelijk met Elena Lupescu, waarvoor onder Carol I en Ferdinand aldus: er gezegd dat hij niet het voorwerp wilde zijn politici in een land als Roemenië gezegd miste ervaring. Voor één maatregel had
velen vreesden, zou sluiten. Deze voor- waren twee politieke hoofdstromen en van politieke intriges van deze of gene kan worden, waar de mogelijkheid tot de gezant wel waardering: de toegang
spelling kwam in zoverre uit dat Carol een groot aantal snel wisselende splin- groep, ‘maar alleen aan den roepstem om verbetering van eigen materiële positie tot het ministerie van inanciën werd
pas na de Tweede Wereldoorlog, in 1947, terpartijen. Had de koning, om welke terug te willen keeren van het geheele de groote aantrekkingskracht van eene verboden anders dan tussen half twaalf
toen hij allang geen koning meer was, in reden ook, genoeg van een kabinet, dan volk zal willen gehoor geven’. politieke loopbaan vormt’. Van Rappard ‘s morgens en half twee ’s middags. Aan
Brazilië trouwde met Elena Lupescu. stuurde hij dat naar huis of het kabinet Vanaf het begin was Carol erop uit de rapporteerde nauwkeurig met wie Carol ambtenaren werd verboden bezoek te
Op 20 april 1937 nam Van Rappard af- bood zelf zijn ontslag aan. De koning macht van de twee grote partijen in te ‘dejeuneerde’ om zo de politieke voorkeur ontvangen. Het kabinet Iorga, het kabi-
scheid als Nederlands gezant in Roe- benoemde vervolgens de leider van de dammen door een klassieke verdeel en van Carol in kaart te brengen. net van ‘deskundigen’, werd één groot
heerspolitiek. De tegenstellingen binnen
de gang van zaken onder Carol I en Ferdinand aldus: andere politieke stroming tot nieuwe de partijen trachtte hij te vergroten. Een ‘De koning heeft er zorg voor gedragen dat
minister-president, die in overleg met de duistere macht op de achtergrond vormde
twee politieke hoofdstromen en een groot koning de nieuwe ministersploeg samen- de ‘camarilla’, een kleine groep vertrou- hij zijn volle vrijheid heeft behouden om die
stelde. Het parlement werd ontbonden,
aantal snel wisselende splinterpartijen. de nieuwe ministersploeg ‘organiseerde welingen van Carol, bestaande uit enkele richting in te slaan welke hem tenslotte de
rijke industriëlen, bankiers en hoge
Had de koning, om welke reden ook, ’ verkiezingen, die steeds ruimschoots oficieren, die in de villa van Elena Lu- gewenschte zal voorkomen te zijn’.
door het nieuwe kabinet werden gewon-
genoeg van een kabinet, dan stuurde hij nen. De kieswet versterkte de macht van pescu niet alleen om grote geldbedragen
pokerde, maar ook met Carol de politieke
de nieuwe regering door de winnende
dat naar huis of het kabinet bood zelf zijn partij, die minstens 40% van de stemmen lijnen uitzette. Om zijn doel te bereiken, ‘De koning heeft er zorg voor gedragen iasco. ‘Professorale geleerdheid gaat in
bepleitten Carol en zijn camarilla een
het onderhavige geval niet samen met
had, 50% van de zetels toe te kennen. Er
ontslag aan. was uiteraard vanuit democratisch oog- ‘concentratiekabinet’, een kabinet met dat hij zijn volle vrijheid heeft behouden politiek inzicht, tact, vastheid van wil’,
om die richting in te slaan welke hem
deelnemers uit alle partijen onder leiding
punt veel op dit systeem aan te merken van de in binnen- en buitenland zeer ge- tenslotte de gewenschte zal voorkomen aldus de gezant. In de memoires van één
en de Nederlandse gezanten deden dat respecteerde diplomaat Nicolae Titulescu te zijn’. van de ministers werden de chaotische,
met een niet-adellijk meisje was ge- menië. Carol had hem uitgenodigd voor in hun rapportages graag (maar was (verschillende malen minister van buiten- In mei 1931 ontstond er om een futiliteit volstrekt ondoelmatige kabinetsverga-
trouwd (van wie hij kort daarna onder het ‘noenmaal’ en de gezant heeft dit het verzuilde Nederland van die tijd zo landse zaken, voorzitter van de Volken- een regeringscrisis, hoogstwaarschijnlijk deringen beschreven, in een tijd dat de
druk van Carol I weer was gescheiden), samenzijn als volgt beschreven: Ook democratisch?). Wel zorgde dit systeem bond in Genève en gezant in Londen). geënsceneerd door Carol. De vorming Roemeense economie op instorten stond.
trouwde Nicolai op 28 oktober 1931 met de grootvorst Mihai zat aan. Carol sprak voor een redelijke stabiliteit en roulatie De gezant was sceptisch over de plannen echter van een concentratiekabinet mis- De Roemeense historicus Florin Constan-
gewezen echtgenote van een legeroficier, grote en oprechte bewondering uit voor van de macht. In de jaren 20 had de van Carol: ‘Welk eene gedaantewisseling lukte. De verschillen tussen de partijen tiniu gebruikt de treffende omschrijving ‘o
Joana Dumitrescu, meestal genaamd koningin Wilhelmina en betreurde het liberale partij (PNL) gedomineerd, maar zal echter in deze weinige jaren (de bal- waren te groot en volgens de gezant caricatură de guvern’, een karikatuur van
Dolete (naar haar Italiaanse grootmoe- haar en prinses Juliana niet persoonlijk in 1928 had de Nationale Boerenpartij lingschap1926-1930) de zoo zwakke en wilde Titulescu ‘ zijn aureool als leider een regering.
der). Het burgerlijk huwelijk werd door de te kennen. Wel had hij koningin-moeder (PNȚ ) onder leiding van Maniu de macht karakterloze prins dan hebben ondergaan bij uitnemendheid van de buitenlandsche Carol moest een stap terug doen en
burgemeester van Tohani, de woonplaats Emma en prins Hendrik goed gekend. overgenomen. Maniu c.s. begonnen met om dergelijke verwachtingen (minder poli- politiek niet verspelen’ door zich in het op 20 oktober 1932 werd Maniu weer
van Dolete, gesloten. Toen Carol dit te Over beide overleden vorstelijke per- veel enthousiasme en grootse plannen, tieke verdeeldheid) niet teleur te stellen’. wespennest van de Roemeense binnen- minister-president. De afkeer van Carol
weten kwam, lieten hij en de minister van sonen (Emma en Hendrik waren in 1934 maar door de grote economische crisis De positie van de PNȚ was in 1930 nog landse politiek te mengen. Het was bijna van de liberalen was nog te groot.
binnenlandse zaken de hele gemeentelijke overleden) uitte Carol zich in warme van 1929, door interne verdeeldheid en te sterk en Carol moest afwachten. Maar onmogelijk op dit moment Roemenië uit De geschiedenis herhaalde zich: voort-
administratie van Tohani kopiëren, uiter- bewoordingen. De koning mag zich in onervarenheid was deze regering geen de geruchten over een concentratieka- het economische slop te halen. durend waren er botsingen tussen Carol
aard met weglating van de huwelijksacte een uitstekende gezondheid verheu- succes. binet bleven rondgaan. Op 6 oktober en Maniu, die een einde wilde aan de
van Nicolai en Dolete. Vervolgens werd gen, Grootvorst Mihai is zeer gegroeid Na de terugkeer van Carol werden de 1930 trad Maniu af als minister-president, Tot ieders verrassing , behalve van hem- invloed van de camarilla en afschafing
het huwelijk juridisch geannuleerd en de en heeft sinds zijn ziekte in Italië zijn problemen alleen maar groter. Wat waren oficieel om gezondheidsredenen, maar in zelf, werd de gevierde historicus, Nicolae van de ‘lupeascocratie’. Door een grote
burgemeester ontslagen. vroegere gezetheid geheel verloren. ‘ Hij de plannen van Carol? De pas benoemde werkelijkheid vanwege Maniu’s aandrin- Iorga tot regeringsleider benoemd. Iorga corruptiezaak, de Skoda affaire (de aan-
maakte den indruk een jongmensch met had grote culturele invloed in Roemenië schaf van verouderd legermaterieel tegen
Nicolai leek zich er bij neer te leggen beminnelijk karakter te zijn, wellicht enig- Nederlandse gezant, ridder van Rap- gen op een verzoening tussen Carol en en wilde zijn invloed graag op politiek een te hoge prijs), waarbij een neef van
en verbleef van 1932 tot 1935 in het szins teruggetrokken van aard’. pard, gaf een overzicht van de situatie Elena van Griekenland. De meer soepele terrein uitbreiden. Net als Carol, wiens Maniu betrokken was, voelde Maniu zich
buitenland op kosten van de Roemeense in 1930. Over de PNȚ schreef hij:’ het Mironescu werd de nieuwe regeringslei- leermeester hij was geweest, zag Iorga gedwongen af te treden en werd Vaida
staat, zogenaamd met ziekteverlof. Na zijn menschen die eindeloos veel praten, der van het PNȚ kabinet, volgens de de verdeeldheid in Roemenië in verleden Voevod de nieuwe minister-president.
zijn terugkeer hervatte Nicolai het contact Carol als meeslepend, maar uiterst moeilijk eenig gezant ‘een onnutte verlenging van den en heden als voornaamste oorzaak Deze was veel meer geneigd aan de
met Dolete en weigerde hij dat contact te constitutioneel vorst woord in daad omzetten’. Hij signaleerde doodstrijd van het regime der Nationale van alle problemen. Hij wilde eenheid wensen van Carol tegemoet te komen.
verbreken. In 1937 zette Carol hem uit de Carol had bij zijn terugkeer in juni 1930 verdeeldheid tussen de oude garde en Boerenpartij’. brengen. Met steun van de liberalen, De PNȚ was echter uitgeregeerd. Deze
koninklijke familie. In ruil voor een grote de eed op de grondwet afgelegd, de de jongeren bij de PNL. Deze partij stond Op 29 december overleed plotseling de die op deze manier weer in de politiek partij had vanaf 1928 geregeerd, alleen
som geld en een maandelijkse toelage liberale grondwet van 1923, die de koning buiten spel, want zij hadden van harte liberale leider Vintilă Bratianu. Dit bood wilden meespelen, won Iorga de ver- onderbroken door het kabinet Iorga.
verliet hij weer, maar nu met Dolete, Roe- de bevoegdheid gaf ministers te benoe- meegewerkt aan de verbanning van volgens Van Rappard de mogelijkheid kiezingen. Op de samenstelling van de
menië. In 1942 kreeg hij de familienaam men en te ontslaan, het parlement te Carol, die hen dat uiterst kwalijk nam. van een toenadering tussen Carol en de nieuwe regering had Carol grote invloed. Iuliu Maniu
Hohenzollern terug. Door dit optreden ontbinden en nieuwe verkiezingen uit De gezant noemde Carol in dit verband liberalen. De gezant over Vintilă Bratianu: Van Rappard zag het somber in: de
van Carol achtte de gezant het uitge- te schrijven. Zoals beschreven in voor- wraakzuchtig. Volgens de gezant had ‘Hij heeft zich nooit door eigenbelang regering had geen programma, alleen
sloten dat Carol ooit een morganatisch gaande artikelen was de gang van zaken Carol tijdens zijn ballingschap meermalen laten leiden, iets wat maar zelden van allerlei vage hervormingsplannen en
huwelijk met Elena Lupescu, waarvoor onder Carol I en Ferdinand aldus: er gezegd dat hij niet het voorwerp wilde zijn politici in een land als Roemenië gezegd miste ervaring. Voor één maatregel had
velen vreesden, zou sluiten. Deze voor- waren twee politieke hoofdstromen en van politieke intriges van deze of gene kan worden, waar de mogelijkheid tot de gezant wel waardering: de toegang
spelling kwam in zoverre uit dat Carol een groot aantal snel wisselende splin- groep, ‘maar alleen aan den roepstem om verbetering van eigen materiële positie tot het ministerie van inanciën werd
pas na de Tweede Wereldoorlog, in 1947, terpartijen. Had de koning, om welke terug te willen keeren van het geheele de groote aantrekkingskracht van eene verboden anders dan tussen half twaalf
toen hij allang geen koning meer was, in reden ook, genoeg van een kabinet, dan volk zal willen gehoor geven’. politieke loopbaan vormt’. Van Rappard ‘s morgens en half twee ’s middags. Aan
Brazilië trouwde met Elena Lupescu. stuurde hij dat naar huis of het kabinet Vanaf het begin was Carol erop uit de rapporteerde nauwkeurig met wie Carol ambtenaren werd verboden bezoek te
Op 20 april 1937 nam Van Rappard af- bood zelf zijn ontslag aan. De koning macht van de twee grote partijen in te ‘dejeuneerde’ om zo de politieke voorkeur ontvangen. Het kabinet Iorga, het kabi-
scheid als Nederlands gezant in Roe- benoemde vervolgens de leider van de dammen door een klassieke verdeel en van Carol in kaart te brengen. net van ‘deskundigen’, werd één groot
