Onderstaand beknopt wereldwijde macro-economische overzicht is richtinggevend voor het beleid van het Dutch Romanian Network en het uitgangspunt is het Roemeense handelstekort en zijn exportpositie. De situatie in Nederland is tegengesteld, maar wij zien kansen om te komen tot een matchmaking van belangen van Roemeense en Nederlandse belangen, waarvan in dit overzicht een aantal voorbeelden wordt gegeven.

Zowel voor NL als Ro is de agri en food sector DE belangrijke sector met ontwikkelingspotentieel. In Roemenië vanwege de grote groei mogelijkheden in alle sectoren, in Nederland om de productieketens te verduurzamen. Een strategisch partnership tussen beide landen zou opportuun zijn, NL en RO zijn complementair en zeker niet concurrerend.

Ro heeft een groot agri en food groeipotentieel, echter het aantal moderne bedrijven is relatief beperkt, de verwerkende industrie moet verder ontwikkeld en want het exportpotentieel wordt niet benut.

NL heeft dat allemaal in huis maar voor veel bedrijven is NL te klein en bovendien zal de druk op de beperkte grond de komende jaren toenemen, enerzijds door toenemende milieueisen en anderzijds door woningbouw, natuur en extensivering.

Landbouw staat in NL behoorlijk onder druk, dus goed om elders emplooi te kunnen vinden. NL heeft veel expertise en innovatie kracht zowel bij ondernemers als bij de periferie rondom de bedrijven, onderzoek, voorlichting en onderwijs. Echter er is wel een dreiging voor de sector zonder behoorlijke kritische massa (dus behoorlijk omvangrijke sectoren) zal deze expertise verhuizen naar andere landen. Roemenië zou daarom een strategische partner kunnen zijn.

Een ander element is dat veel politieke partijen de NL landbouw sector willen laten krimpen echter daarbij wordt overigens de bijdrage die NL levert aan de wereldvoedselvoorziening vergeten. Een partnerschap met Roemenië zou in deze ethische lancune kunnen voorzien.

De hogere duurzaamheidseisen in Nederland vanwege de beperkte ruimte zal op termijn ook kansen geven in de export van kennis en concepten.

Bij veel ondernemers in de Nederlandse agrofood business zijn zorgen over de toekomst, in Roemenië zijn verschillende mooie voorbeelden van de ontwikkeling van prachtige bedrijven ook door Nederlandse agrofood ondernemers. Denk aan de prachtige moderne bedrijven die greenfield zijn ontwikkeld, van daar de titel van zorg naar kans.

Per sector zijn de zorgen en kansen gevarieerd, wat een zorg is in Nederland is een kans in Roemenië, onderstaand een aantal globale lijnen:

Tuinbouw ketens

In de tuinbouwketens liggen er grote kansen voor NL toeleveranciers en investeerders in Roemenië in de ontwikkeling van zowel de primaire sector, zowel in de hightech als in de midtech (upgrading van foliekassen) als ook in opslag, sorteren, verpakken en verwerken en het ontwikkelen van export. De druk op de Nederlandse tuinbouw is beperkt. De tuinbouw (bedekte teelt) is over het algemeen in Nederland geen sector, die onder druk staat. Grootste uitdaging in Nederland is arbeid (nu veel Roemenen, Polen etc.), dat zal niet zo blijven, automatisering en ook verplaatsen naar goedkopere landen gebeurt al en zal groeien. Roemenië heeft een zwakke export positie en is nog lang niet zelfvoorzienend. Nederland is zeer sterk in import en export van van AGF, hier liggen mooie combinatie mogelijkheden met Roemenië.

Intensieve veehouderij

In de intensieve veehouderij (varkens, pluimvee, kalveren) is in Nederland toenemende druk vanwege dierwelzijn en ook door het beperkt kunnen sluiten van kringlopen omdat het voer van elders moet worden aangevoerd. Roemenië is bij uitstek in de EU een land waar veevoer lokaal kan worden geteeld en daarmee kringlopen gesloten. Slachterij en vleesverwerking zal daarmee ook verplaatst moeten worden. Overigens heeft de DRN hier de afgelopen zomer al op ingespeeld door een eerste webinar samen met Agriprogress te organiseren over de kansen in Roemenië voor Nederlandse varkenshouders. Roemenië heeft een zwakke export positie en is nog lang niet zelfvoorzienend.

Nederland heeft een grote kalversector, een deel van de Roemeense kalveren wordt in Nederland afgemest. Er is op het moment een sanering gaande van deze sector, bovendien zal de maatschappelijke druk op veetransport toenemen, ook hier dus kansen voor Nederlandse investeerders en ondernemers in Roemenië.

Bovendien speelt in toenemende mate dat de huidige vleesconsumptie in de EU op lange termijn niet houdbaar is. Ook hier liggen kansen voor zowel Nederland als Roemenië om in de vegetarische markt ketens te gaan ontwikkelen.

Melkveehouderij en zuivel keten

Melkveehouderij staat in Nederland onder druk, vanwege de hoge kostprijs en ook de toenemende eisen die aan de productie worden gesteld en die niet verrekend kunnen worden in de verkoopprijs. Deze eisen zullen bovendien toenemen denk aan meer natuur, milieu (fosfaat, stikstof, kaderrichtlijn water) en woningbouw: 100.000 woningen. In Roemenië is nog volop ruimte en speelt dit niet of veel minder. Nederlandse zuivelketens en de periferie rondom zou voor een deel verplaatst kunnen worden, dus kansen voor toeleveranciers, ondernemers in de keten en investeerders en de periferie rondom. Ook hier Roemenië heeft een zwakke export positie en is nog lang niet zelfvoorzienend.

Fruit ketens

Volop kansen in de ontwikkeling van fruit ketens in Roemenië. Ketens van appels, peren, kersen etc. Kansen voor NL ondernemers (tech en plantmateriaal) en investeerders in de verdere ontwikkeling van deze ketens.

Akkerbouw ketens

Vollegronds groenteteelt heeft ook in Nederland volop kansen voor de regio West Europa. Echter tegen prijzen per ha van 80-100.000 euro per ha. Voor specifieke ketens met houdbare producten (uien, wortelen etc). liggen er zeker ontwikkelingskansen in Roemenië voor NL investeerders en ondernemers.

De aardappelteelt in Roemenië kan op dit moment beperkt of niet concurreren binnen de EU (Polen, Duitsland, Nederland). Verhoging van efficiency en ontwikkeling van korte ketens biedt zeker kansen in Roemenië en dus ook voor Nederlandse investeerders en ondernemers. De aardappelsector heeft een sterke positie in Nederland (pootgoed, ketens, zetmeel), bovendien is het ruimtebeslag in de stedelijke gebieden beperkt, dus dit zal zich in Nederland stabiliseren.

Precisie landbouw

Export van Nederlandse kennis en technologie op het gebied van precisielandbouw in het kader van efficiency c.q. vermindering van inputs biedt in alle sectoren kansen in Roemenië. Uberhaupt zullen de hogere eisen die nu aan de Nederlandse agrofood ketens worden gesteld, kansen opleveren voor ondernemers in Roemenië.

Subsidies

De Roemeense overheid zet de komende jaren in op de ontwikkeling van toegevoegde waarde in Roemenië. Opslag, sorteren, verpakken en verwerken in agrifood zal speerpunt worden in de nieuwe subsidie programma’s.

Duurzaamheid

Ook in Roemenië zijn steeds meer zorgen over de duurzaamheid van het huidige landbouwsysteem. De vooruitstrevende boeren zijn ook bezig met korte ketens, regeneratieve landbouw, vermindering input, samenwerking, smart farming, biodiversiteit, branding etc. Hier liggen ook zeker kansen voor samenwerking.

Dutch Romanian Network

Wat doet de DRN voor u:

Lobby op Europees niveau voor productie van voedsel op de duurzaamste plekken in de EU.
Promotie van de agrofood kansen in Roemenië bij Nederlandse ondernemers en investeerders
Promotie van de NL kennis en technologie in Roemenië bij de verschillende stakeholders van publieke en private partijen
Voor meer info en support:
Pieter Helfferich, www.agriprogress.com,
Reinder Schaap, voorzitter Taskforce Agrifood DRN, info@dutchromaniannetwork.nl