DRN NIEUWS

Onlangs is op de Roemeense ambassade Cristian Mateescu gearriveerd. Deze post zal een pittige uitdaging voor hem betekenen, want zowel de vorige als de huidige regering heeft zwaar ingezet op een sterke opwaardering van de economische diplomatie. De ambassadeur is geen onbekende voor hem want in München bemensten zij het Consulaat-Generaal. Tevens was hij werkzaam op de Nederlanddesk van het ministerie volgens welingelichte bronnen.

Met een productie van ongeveer 250.000 ton per jaar is Roemenië de grootste honingproducent van de EU geworden en de tweede op wereldniveau waar het China voor  moest laten gaan.Dank zij de steun van EU heeft de bijenteelt in Roemenië vlucht kunnen nemen. De topvijf van honingproducerende landen zijn Roemenië, Spanje, Griekenland en Italië, waaruit men zou kunnen lezen dat klimatologische omstandigheden een rol spelen. Europawijd wordt een steeds groeiend tekort aan imkers waargenomen, waarbij de professionele imkers worden geteld die minstens 150 bijenkorven beheren. In Roemenië worden aan bepaalde honingproducten zoals onder andere Propolis een geneeskrachtige werking toegekend.   

In Roemenië en Bulgarije groeien de economie en consumptie veel harder dan in West-Europa. Qua investeringen in voedselproductie behoren ze tot de Europese top. De marges zijn hoog en dus zijn er veel kansen voor Nederlandse voedselbedrijven en toeleveranciers.

Op het seminar ‘Snelgroeiende foodsectoren in Roemenië en Bulgarije – goede kansen voor Nederlandse agrofood producenten en toeleveranciers’ hoort u er alles van. Op 31 januari 2017 organiseert de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) dit seminar in samenwerking met de Nederlandse ambassades in Boekarest en Sofia. Bij voldoende belangstelling komt er in 2017 ook een handelsmissie waar individuele matchmaking een belangrijk onderdeel van is.
In Roemenië en Bulgarije groeien de economie en consumptie veel harder dan in West-Europa. Beide landen staan in de Europese top van investeringen in voedselproductie en de marges zijn hoog. De retailsector in Roemenië groeit al enkele jaren met dubbele cijfers en deze trend zal nog verder doorzetten. In beide landen is er een groeiende middenklasse met vraag naar kwaliteit en luxe. De lokale productie kan de toegenomen vraag van de retail op dit moment niet bijbenen. Ook staan in beide landen in 2017 EU-fondsen open die investeringen in voedselproductie ondersteunen.Dit zijn de belangrijkste conclusies uit 2 nieuwe rapporten die in opdracht van de ambassade zijn gemaakt. Stuur een mail aan bkr-lnv@minbuza.nl en u ontvangt beide rapporten als voorbereiding op het seminar. De rapporten behandelen 7 sectoren: retail, zuivel, vleesverwerking, groente en fruit, bakkerij, aardappelverwerking en vis.Deze rapporten kunt u inzien op www.dutchromaniannetwork.nl op de pagina Publicaties. Overigens zullen ook de leden van de DRN Task Force Agriculture Romania acte de présence geven. Het programma kunt u raadplegen via de link: http://www.rvo.nl/actueel/evenementen/seminar-snelgroeiende-foodsectoren-roemeni%C3%AB-en-bulgarije

Heeft u een innovatieve of vernieuwende technologie, methodologie of prototype op watergebied? Wilt u deze testen, demonstreren of de haalbaarheid ervan onderzoeken in stedelijke delta’s en hun toeleverende systemen in het buitenland?

Dan biedt de subsidieregeling Waterveiligheid en Waterzekerheid Stedelijke Delta’s (WWSD) mogelijkheden voor ondernemingen, kennisinstellingen en non-gouvernementele organisaties (ngo’s).

De subsidieregeling is onderdeel van het Partners voor Water (PvW) 2016-2021 programma. Dit is een programma voor partijen in de Nederlandse watersector met internationale ambities.

Tenders
In 2017 zijn er 2 tenders. U kunt van 9 januari tot en met 10 februari 2017 subsidie aanvragen, en van 3 juli tot en met 15 september 2017. Beschikbaar budget in 2017 is € 2 miljoen per tender. Na sluiting beoordeelt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) de aanvragen op basis van kwaliteitscriteria, niet op volgorde van binnenkomst. De uitslag volgt na ongeveer 3 maanden.

Voor wie?
De regeling richt zich op ondernemingen, overheden, ngo’s en kennisinstellingen. U kunt subsidie aanvragen voor een pilot-/demonstratieproject of een haalbaarheidsstudie. In 2017 is er geen beperking van landenkeuze, met uitzondering van enkele fragiele staten (pdf).

Consortia
De regeling stimuleert samenwerkingsverbanden tussen Nederlandse en lokale consortiumpartijen. Bij een consortium levert de penvoerder een samenwerkingsovereenkomst aan. Een consortium is niet verplicht maar resulteert wel in een hoger subsidiepercentage voor de deelnemers.

Vanuit de Roemeense toeristische sector zijn er reeds meerdere jaren kritische geluiden te horen over de geringe inspanningen om het toerisme te bevorderen en dan vooral gericht op buitenlandse toeristen en werden slechts zeer geringe budgetten gereserveerd.De laatste vijf jaren heeft de Roemeense private sector veel zaken op de rails gezet, maar de publieke sector vertegenwoordigd in de National Authority for Tourism honoreerde

deze inspanningen niet en de Beneluxmarkt bestaande uit ca.28 miljoen inwoners werd volkomen genegeerd behoudens een amateuristische presentatie op de Vakantiebeurs in Utrecht. Hierbij is men volledig voorbij gegaan aan het feit dat het toerisme een volwaardige economische sector is die inkomsten voor de staatskas genereert en bovendien in algemene zin het imago van Roemenië verbeterd. Maar zoals bij iedere economische bedrijvigheid gaan de kosten voor de baat uit en zal men moeten investeren in goede campagne en verkeersbureaus moeten openen in landen waar een potentiële markt aanwezig al dan niet in samenspraak met de handelsraden van de Roemeense ambassades.

Daarom is de toeristische sector verheugd dat de huidige regering een apart ministerie voor toerisme in het leven heeft geroepen. De honorair consuls van Roemenië in Nederland hebben het derhalve opnieuw aangekaart, nadat zij in het verleden tevergeefs aan de deur klopten. Ook voor de Nederlandse reisindustrie liggen er enorme kansen te wachten, want het is een mes dat aan twee kanten snijdt. De deskundigen binnen de DRN met ondernemersbloed in de aderen kunnen dat onderschrijven.

De uit Arad afkomstige ondernemer Valer Blidar heeft onder de naam van Atric Transcarpatic een nieuwe spoorwegmaatschappij die – vooralsnog op bescheiden schaal – gaat concurreren met de staatsspoorwegmaatschappij CFR. Vooralsnog start hij deze maand op het traject Arad – Boekarest v.v. maar hoopt op korte termijn ook een aansluiting naar Wenen te verkrijgen en daarmee aansluiting op het Europese net. Hij richt zich op een topsegment van reizigers en zet daarvoor  autoslaaptreinen in.De coupe’s zullen in luxe design worden ingericht compleet met douchemogelijkheden.Tevens zijn in deze trein frisdranken, thee/koffie en broodjes beschikbaar.In de aanloopfase zullen twee treinen rijden met zes rijtuigen met extra rijtuigen voor auto’s. Per trein heeft men de beschikking over twee couchettes.De treinen en locomotieven zijn van Roemeense makelij, want zoals bekend heeft Roemenië op dit gebied een uitstekende naam in Europa. De afstand over de weg van Arad naar Boekarest is 422 km, maar dan zal u wel de Karpaten op de route vinden.

Sociale zekerheid is een publiek stelsel dat bedoeld is om inkomen en/of verzorging te garanderen voor natuurlijke personen of gezinnen (of andere samenlevingsvormen) die, tijdelijk of blijvend, niet (langer) in staat worden geacht om zelf in (voldoende) inkomen en/of verzorging te voorzien. Dat geldt bijvoorbeeld bij pensioen, ziekte, arbeidsongeschiktheid, overlijden van naasten of werkeloosheid. Na Luxemburg, de hoogste uitgaven per hoofd van de bevolking werden geregistreerd in Denemarken, Nederland en Oostenrijk op ongeveer 35 procent tot 40 procent boven het EU-gemiddelde, gevolgd door Duitsland en Frankrijk bij ongeveer 30 procent boven het gemiddelde, evenals België, Finland en Zweden ongeveer 20 procent  eveneens boven het gemiddelde.
De laagste uitgaven per hoofd van de bevolking werd geregistreerd in Roemenië op meer dan 70 procent onder het EU-gemiddelde, gevolgd door Bulgarije en Letland (tussen 65 procent en 70 procent onder het gemiddelde). “Deze verschillen weerspiegelen in levensstandaard, maar zijn ook een indicatie van de diversiteit van de nationale stelsels van sociale bescherming en van de demografische, economische, sociale en institutionele structuren die specifiek zijn voor elke lidstaat,” aldus Eurostat en verwijst tevens naar de koopkrachtstandaard.Hier ligt dus een pittige uitdaging voor de nieuwe Roemeense regering.

Het Roemeense equivalent van het Nederlandse Centraal Planbureau het National Prognosis Committee (CNP) geeft aan dat in Boekarest het hoogste nettoloon van circa € 448 dan wel RON 2017 (Koers EURO-RON is 1 : 4,4960).

Als tweede in hoogte van de loonkosten wordt West-Roemenie(Timisoara, Arad) geregistreerd en op de derde plaats staat Zuid Muntenia(streek ten zuiden van Boekarest. De laagste lonen zijn in de noordoostelijke regio Moldavia en Bucovina (RON 1818 per maand vanaf RON 1718) en in het zuidwesten van Oltenia regio/Dolj (tot RON 1857 / maand vanaf RON 1750).

Zowel het Roemeense marketing bureau  Perceptum en het Europese Eurostat hebben na onderzoek geconstateerd dat Roemeense bedrijven op de laagste plaats staan inzake promotie van hun bedrijven via internet. Slechts 12 van de 100 Roemeense bedrijven met meer dan 10 werknemers hebben geadverteerd via het internet in 2016 en minder dan de helft(42%) van de kleine en middelgrote ondernemingen in Roemenië hebben een website. Eurostat wijst op een hoge mate van achterstand Roemeense ondernemers in het gebruik van de meest effectieve manieren om het bedrijf te promoten. En dit berooft hen van naamsbekendheid en belangrijk segment voor de klanten.
Volgens Europese gegevens, Malta en Ierland hebben de meeste bedrijven die zich door middel de kanalen van sociale media, respectievelijk 71 procent en 66 procent weten te promoten. Op Europees niveau hebben 77 procent van het MKB een website en maakt 45 procent gebruik van sociale netwerken c.q. media voor hun promotie. Dus voor specialisten op het terrein van digitale marketing is er nog een wereld te winnen

Slechts twee landen in de wereld – Japan en Taiwan – hebben grotere problemen dan Roemenië bij het vinden van geschoolde werknemers.
In Roemenië is het aandeel van de bedrijven die dit probleem kennen 72% volgens een studie van ManpowerGroup .De grootste problemen zijn het vinden van geschoolde arbeiders, ingenieurs en productie operators.

Het aandeel van de bedrijven geconfronteerd met problemen bij het vinden van geschoolde werknemers in Roemenië is verdubbeld ten opzichte van het EU-gemiddelde, zegt Corina-Bianca Gonteanu, Manpower marketing director voor Europa.
Het aantal werklozen in Roemenië bereikte 521.200 in november vorig jaar, een minimaal niveau na de crisis in 2008, en de werkloosheid daalde tot 5,7%(hetzelfde percentage als in Nederland), volgens recente gegevens van het Roemeense Nationaal Instituut voor de Statistiek (INS).

Ondanks dat in Roemenië de koopkracht met 12% steeg, maakt het slechts een derde van van het Europees gemiddelde uit. Overigens mag dat op zich niet vreemd worden genoemd gelet op de enorme inhaalslag die zij moeten maken. De nominale koopkracht per persoon in Roemenië steeg in 2016 met 12% tot EUR 4.181 op basis van de Gfk Purchasing Power Europe ranking.

Roemenië bereikte dus een van de grootste stijgingen in het besteedbaar inkomen per hoofd van de bevolking vorig jaar.Ondanks de stijging van vorig jaar,was de gemiddelde koopkracht in Roemenië ongeveer een derde van het Europese gemiddelde van EUR 13.672, een vijfde van het niveau in de grootste economie van Europa – Duitsland (EUR 21.879), en slechts een tiende van het niveau in Zwitserland ( EUR 42.300).
Roemenië plaatst zich boven het naburige Bulgarije met een besteedbaar inkomen per hoofd van de bevolking van EUR 3440, maar moet Hongarije met EUR 5.549, Turkije met EUR 4.941 en Montenegro met 4874 voor zich laten.
De inwoners van Boekarest hebben de hoogste koopkracht in het land met EUR 6.288 beschikbaar per persoon dat 50% meer dan het landelijke gemiddelde is. De hoofdstad wordt gevolgd door het district Timis met EUR 4.987,  het district Cluj met EUR 4.931 en Ilfov met EUR 4.916. De districten Brasov en Constanta hebben beide gerapporteerde waarde van ruim 4.500 euro, gevolgd door het district Sibiu met EUR 4.426, Arad district met EUR 4.349, Prahova districht met EUR 4.316 en district  Arges met EUR 4.263.
Deze top tien districten zijn ook de enigen die boven het landelijk gemiddelde scoren. Het district Vaslui nam de laagste plaats in met een per-hoofd besteedbaar inkomen van EUR 3.054, vergelijkbaar met het niveau in Servië en Macedonië.

Europeanen hebben in 2016 0,3% meer te besteden per persoon dan in het vorige jaar. Binnen de 42 verschillende Europese landen is er wel substantieel verschil in het netto inkomen te zien. De hoogste koopkracht is te vinden in Liechtenstein, Zwitserland en Luxemburg terwijl de laagste koopkracht in Wit-Rusland, Moldavië en in de Oekraïne is aangetroffen. Oekraïners hebben een achttiende deel van de gemiddelde koopkracht van inwoners van Liechtenstein. Deze en andere resultaten zijn te vinden in de “GfK Purchasing Power Europe 2016” studie.Nederlanders hebben een gemiddelde koopkracht per inwoner van €17.901,- en daarmee komt ons land op de 15e plaats en 31% boven het Europees gemiddelde.
Zeeland is representatief voor het gemiddelde van heel Nederland, inwoners van deze provincie hebben een gemiddelde koopkracht per inwoner van €17.845,-. Zeven van de twaalf provincies zitten ook op dit gemiddelde. Deze provincies wijken 6% af van de gemiddelde koopkracht in Nederland. Als zodanig is de regionale verdeling van de koopkracht in ons land homogeen. In de omgeving van Amsterdam, grenzend aan de randen van de provincies Noord Holland, Zuid Holland en Utrecht, wordt de hoogste koopkracht per hoofd van de bevolking gemeten. Utrecht heeft, met €19.346 ,- , de hoogste koopkracht per hoofd van de bevolking van de twaalf provincies. De bewoners van Utrecht hebben gemiddeld 8% meer koopkracht dan het nationaal gemiddelde en ongeveer 40% meer dan het Europees gemiddelde. Echter Groningen, Friesland en Drenthe staan in schril contrast met een koopkracht die tussen de 10 en 15% lager ligt dan het gemiddelde. Groningen komt op de laatste plaats met een koopkracht van €15.208,- per hoofd van de bevolking. Dit is alsnog €1.500,- meer per persoon dan het Europees gemiddelde.

Het jaar 2017 zal in het teken staan van diverse belastingverlagingen zoals reeds eerder aangekondigd. Deze zijn thans nog niet alle uitgewerkt, maar wel zal de BTW worden verlaagd tot 19% en daarnaast worden verlagingen doorgevoerd op accijnzen voor de brandstof en worden de kosten voor electriciteitsverbruik verlaagd. Ook staan wijzigingen met betrekking tot de sociale premies en de ziektekostenverzekering op de rol.De belastingvrijstelling voor bedrijven inzake herbelegde winst zal worden gecontinueerd.Voor de agrarische ondernemers zal een bijzonder(lager) BTW tarief van toepassing zijn in de zin dat zij over de komende jaren een compensatie ontvangen op de flattax van 1% in 2017, 4% in 2018 en 8% voor 2019.Pensioenen zullen ook een hogere vrijstelling kennen. Geschat wordt dat over de hele linie belastingverlagingen worden doorgevoerd, maar hoe dit zal uitpakken is nog niet bekend, want deze verminderde inkomsten van de staat zullen moeten worden afgedekt. Maar het laat zich aanzien dat voor de Roemeense burgers perspectief wordt geboden. Voorts zullen voor bedrijven tal van kosten verdwijnen die wij later nog zullen publiceren en daarbij moet men denken aan de grote hoeveelheid legeskosten, maar ook een drastische vereenvoudiging van het oerwoud aan vergunningen en documenten.

De nieuwe regering telt 26 ministers en bijna een derde daarvan is van het vrouwelijk geslacht. De socialistische PSD heeft 22 ministers en de liberale ALDE heeft 4 ministers. Qua leeftijd is er ook een grote spreiding waarbij Teodor Melescanu(75) er uit springt. In Roemenië geniet deze minister van buitenlandse zaken(ALDE) een zeer grote bekendheid in de positieve zin van het woord en wordt als een zwaargewicht beschouwd.Overigens is hij ook zeer bekend met Nederland.Verder valt op dat deze regering veel belang hecht aan de bevordering van het toerisme en daarvoor een apart ministerie in het leven heeft geroepen en terecht want het toerisme is een volwaardige economische sector. De ruime parlementaire meerderheid impliceert tevens een stabiel politiek klimaat dat door het (internationaal) bedrijfsleven op prijs wordt gesteld en zeker in regio Zuid Oost Europa waar het politiek onrustig is. Uiteraard roert de oppositie voornamelijk bestaande uit de PNL en USR zich danig, maar dat lijkt ons een gezonde ontwikkeling. Men zal de balans nog moeten vinden voor een goede verhouding tussen president en regering, wat in iedere semi-presidentiële republiek soms geharrewar geeft als de politieke kleur van president en regering van elkaar verschilt. Men durft het blijkbaar niet aan om de constitutie ten aanzien van deze onduidelijke verhouding te verbeteren.
Laten we deze regering het voordeel van de twijfel gunnen en hopen dat zij de daad bij het woord voegen.   

De Roemeense minister van Buitenlandse Zaken Teodor Melescanu heeft de Amerikaanse ambassadeur Hans Klemm dringend verzocht om niet meer via de massa-media met de Roemeense regering te communiceren. In de geest van het strategisch partnerschap tussen de VS en Roemenië verzocht hij de ambassadeur via de normale diplomatieke kanalen te opereren. De Amerikaanse ambassadeur die al eerder heeft laten blijken, zonder veel kennis van zaken en zijn diplomatieke verantwoordelijkheid te kennen, heeft zich onlangs weer eens uitgelaten over het Anti-Corruptie Directoraat en de lopende zaak van het voormalig parlementslid Sebastian Ghita.
Het is niet ongewoon dat ambassadeurs voor de Verenigde Staten politiek benoemd zijn, doorgaans gaat het om personen die nauwe banden hebben met de president en een grote bijdrage hebben geleverd in zijn (her)verkiezing. Zij stappen op als de termijn van hun president erop zit, in tegenstelling tot carrièrediplomaten, die wel kunnen aanblijven. De voorgangers van Trump pasten de deadline voor politiek benoemde ambassadeurs echter nooit heel strikt toe. De Amerikaanse president-elect Donald Trump heeft alle politiek benoemde Amerikaanse ambassadeurs opgedragen hun post te verlaten rondom 20 januari, de dag waarop Trump werd ingezworen als nieuwe president.Blijkbaar behoort Hans Klemm tot de carrièrediplomaten, die wel kunnen aanblijven.

Na jarenlange inspanningen door het gemeentebestuur van Boekarest is het gelukt om de problematiek van de zwerfhonden drastisch te verminderen en beheersbaar te maken. Thans is er een strategie  ontworpen om het geheel uit te bannen.
In het voorstel aan de regering staan onder andere speelplaatsen voor honden, een hondenhotel en een medische hulpdienst voor spoedeisende gevallen. Deze dienst zal dan onder toezicht staan van specialisten van de Universiteit van Diergeneeskunde bijgestaan door een mobiele veterinaire dienst. Ook probeert men een mentaliteitsomslag te bewerkstelligen door voorlichting op scholen, openbare instellingen en verenigingen. 
Er zal ook een verscherpt toezicht komen op dierenmishandeling en daartoe zullen zogenoemde adoptiecentra worden ingericht.

Op basis van adviezen van het World Wildlife Fund(WWF) die een onderzoek van de Universiteit van Transsylvanië afwees wil men een algeheel verbod op deze beschermde diersoorten invoeren. Uit het universitair onderzoek zou blijken dat een groot aantal dieren zou moeten worden afgeschoten om de populatie beheersbaar te houden en voorts zouden de betreffende diersoorten schade veroorzaken. Echter een contra-expertise van het WWF wees uit dat de bevindingen van het voornoemde onderzoek niet correct waren. Het is derhalve bij het Openbaar Ministerie in Brasov aangekaart. Niet genoemd is het commerciële belang dat op de achtergrond een rol speelt van malafide personen en organisaties die tegen hoge prijzen vooral buitenlanders uitnodigen om aan deze jacht deel te nemen, wat overigens een publiek geheim is. Indien ingrijpen onder stringente voorwaarden noodzakelijk wordt geacht zal dat alleen mogen worden uitgevoerd(en beoordeeld) door een nieuw opgerichte overheidsinstelling de Wildlife Hulpdienst – Suas. Volgens onofficiële schattingen heeft Roemenië 6500 bruine beren, 3000 wolven en ruim 10.000 lynxen.